Hooggevoelig in een drukke wereld

Hooggevoeligheid ook wel hsp (highly sensitive person) betekent dat je zenuwstelsel gevoeliger is waardoor je prikkels intensiever waarneemt. Wat ik zelf een hele mooie weergave vindt is deze cirkeldiagram van Buzzfeed die hsp omschrijft:

Je zal snel denken dat hooggevoelige mensen alleen introvert zijn maar dit is zeker niet waar, ook extraverte mensen kunnen hooggevoelig zijn. Zeker 30% van de HSP'ers is extravert en ongeveer 70% introvert.

Ook ik ben hooggevoelig.  Alle informatie die binnenkomt zorgt voor uitputting en overprikkeling. Doordat je zo oplettend bent, gevoeliger bent voor emoties van jezelf en anderen en veel geeft om wat andere denken en doen kan je sneller vermoeid raken. Hooggevoeligheid betekent absoluut niet  dat je zwak bent omdat je prikkels heftiger kan ervaren en het is ook niet alleen een last. Er zitten ook hele mooie kanten aan hooggevoeligheid die het benoemen zeker waard zijn. Vaak zijn ze zorgzaam en creatief, hebben ze een sterk inlevingsvermogen en kunnen ze goed luisteren naar anderen. Als mensen dus tegen je zeggen dat je je niet moet aanstellen, je moet stoppen zoveel te geven om wat anderen vinden en niet zo emotioneel moet reageren denk dan dat het is wie je bent en wees trots op die eigenschappen.

Een paar feiten over hooggevoeligheid

• 20% van de mensen en dieren is hooggevoelig
• Net zoveel vrouwen als mannen zijn hooggevoelig
• Hooggevoelige mensen hebben vaak een groot rechtvaardigingsgevoel
• Ze zijn empathisch erg sterk
• Hooggevoeligheid en overgevoeligheid zijn niet hetzelfde

Hooggevoeligheid wordt pas sinds 1996 officieel erkend. Een grondlegger van het begrip HSP is universitaire docent en psychotherapeute Elaine Aron. Een aanrader als je meer wilt weten hierover zijn haar boeken waarin ze duidelijk uitlegt wat haar bevindingen zijn. Ook heeft ze filmpjes waarin ze uitlegt wat hoog gevoeligheid inhoudt en hoe je erachter kan komen of je het zelf ook bent. Het is niet de beste kwaliteit maar zeker het kijken waard!

Overprikkeling, wat is het en wat kan je ertegen doen?

Overprikkeling is het binnen krijgen van een overdosis prikkels. Voorbeelden van prikkels zijn: geluid, licht, geuren, temperatuur en emoties. Doordat je als HSP een heel gevoelig zenuwstelsel hebt worden ook alle kleine prikkels opgemerkt. Als er een overbelasting van het systeem plaats vindt, krijg je overprikkeling.

Een voorbeeld van een situatie waarin veel prikkels aanwezig zijn is dit: je loopt een drukke winkel binnen en je voelt alles op je af  komen. Je ziet alle mensen die rondlopen, de geluiden om je heen komen harder binnen of je hoort iedereen om je heen praten, je ziet alles wat er in de winkel staat, het licht staat fel aan etc. Het overweldigende gevoel is sterk en het liefst ren je de ruimte uit naar een rustigere plek om op adem te komen. Iemand die niet hooggevoelig is zal zeker opmerken dat het druk is en misschien wel gek worden van alle mensen die om hem/haar heen lopen maar de prikkels zullen niet zo sterk binnen komen als bij iemand die hooggevoelig is. Vaak zal je het gevoel hebben dat je raar bent en je aanstelt. Waarom kunnen anderen wel gewoon naar die ene winkel op een zaterdag en wordt ik overweldigd, moe, verdrietig, boos, geirriteerd. Onthoud als je dit gevoel hebt dat je niet de enige bent. Je bent niet raar en stelt je al helemaal niet aan en als vrienden of familie vragen waarom je liever niet naar een overprikkelde omgeving gaat wees dan eerlijk. Als je het uitlegt zullen mensen het vaker begrijpen dan je denkt. Het belangrijkste is dat je naar je lichaam luistert. Natuurlijk zullen er situaties zijn waarbij overprikkeling onvermijdelijk is maar zorg dat je wel weer oplaadt en niet te veel van jezelf blijft vragen

Hoe merk je dat je overprikkeld raakt?

• Vaak ben je sneller gestresst en heb je een gehaast gevoel
• Je krijgt last van stemmingswisselingen
• Het concentratievermogen neemt af
• Je kunt last krijgen van lusteloosheid en soms zelfs depressieve gevoelens
• Licht en geluid zijn moeilijk te verdragen
• Je reageert emotioneleren dan normaal

Dit zijn een paar signalen die je kunt herkennen als je overprikkeld raakt.  Zo’n situatie is dus absoluut niet fijn om in te komen maar vaak onvermijdelijk. Belangrijker is dan dus om te weten wat je moet doen in deze situaties.

Hierbij een paar voorbeelden wat je kunt doen als je overprikkeld bent:

• Rust nemen. Ga bijvoorbeeld yoga beoefenen, mediteren of creatief bezig zijn. Doe iets wat jou rust geeft en je dichter bij jezelf brengt. Ga dus vooral niet series kijken of op social media scrollen. Dit zorgt alleen maar voor meer prikkels.
• Sporten is erg goed voor je mentale gezondheid en ook bij overprikkeling zorgt het ervoor dat je hoofd leeg wordt en je meer in je lichaam komt. Ook al is het lastig om van de bank te komen omdat je zo moe bent van alle prikkels, toch is het soms beter om het wel te doen en zul je zien dat je je na het sporten een stuk beter voelt!
• Naar buiten gaan. Frisse lucht is heel goed voor je als je last hebt van overprikkeling en in het bos lopen zorgt vaak voor een rustiger gevoel in je lichaam. En als het niet lukt om naar het bos te gaan dan doet een rondje lopen in de wijk vaak net zo veel.
• Accepteer dat je in deze situatie zit en vecht niet tegen jezelf. Je kan niet veranderen wie je bent.
• Je grenzen leren aangeven. Soms raak je overprikkeld omdat je toch maar mee ergens naartoe gaat ook al weet je dat je moe bent en het eigenlijk beter is om rust te nemen. Het aangeven van je grenzen is zo belangrijk! Natuurlijk zijn er altijd situaties waar je niet altijd rust kan nemen ook al zou het beter zijn voor je lichaam maar probeer het voor te zijn.

Kortom: hooggevoeligheid is een gevoeliger zenuwstelsel hebben waardoor je prikkels intensiever waarneemt. Dit brengt vele uitdagingen met zich mee en kan zorgen voor problemen in het dagelijks leven, vooral in de maatschappij tegenwoordig waar we te veel prikkels binnen krijgen. Het belangrijkste is dat je accepteert wie je bent en dat je leert met hooggevoeligheid om te gaan. Dit proces zal met vallen en opstaan gaan maar uiteindelijk zitten er ook veel voordelen aan en zijn we als hooggevoelige mensen onmisbaar in de samenleving!

Meer weten?

• Hoogsensitieve personen: hoe je overeind blijft in een wereld die je overweldigt - Elaine Aron
• Werkboek hooggevoeligheid en mindfulness - Carolina Bont
• Leven zonder filter - Fleur van Groningen
• Leven met hooggevoeligheid - Susan Marletta Hart
• Documentaire sensitive the movie, the untold story about sensitivity